grunt

1. Coś, np. zdrowie, pieniądze, to grunt; grunt to zdrowie, pieniądze itp. «coś, np. zdrowie, pieniądze, jest najważniejsze, zasadnicze, podstawowe, decydujące o powodzeniu, sukcesie»: Praca to grunt! A wy to byście wiecznie świętowali. T. Dołęga-Mostowicz, Kariera. Grunt to pomysł. On przyciągnie gości, bez których nie uda się stworzyć niepowtarzalnego klimatu w restauracji, pubie czy kawiarni. Wprost 12/03/2000.

2. Do gruntu «całkowicie, zupełnie»: Za pobytu w kraju, na wojnie i w legionach, do gruntu się zmieniłem. S. Żeromski, Przedwiośnie.

3. Ktoś traci grunt pod nogami, pod stopami; komuś usuwa się grunt, ziemia spod nóg, spod stóp; komuś chwieje się grunt pod nogami «ktoś traci pewność siebie, punkt oparcia, pewność jutra»: (...) miał teraz minę człowieka, któremu ziemia usuwa się spod nóg. W. Górnicki, Szerpa.

4. Poczuć, czuć, mieć pewny, mocny grunt pod nogami, pod stopami «poczuć się, czuć się pewnie, mieć silne oparcie w czymś lub w kimś»: Jest tu od niedawna, ale już czuje mocny grunt pod nogami i wprowadza radykalne zmiany (...). Roz tel 1999.

5. Podatny grunt «sprzyjające warunki do czegoś, przychylnie nastawieni ludzie»: W wygłodniałym Palermo brakowało wszystkiego, więc kształcona przez Jankesów „nowa mafia” trafiła na podatny grunt. Wprost 894/2000.

6. Spotkać się na neutralnym gruncie «spotkać się w miejscu niedającym przewagi żadnej ze stron»: Wolałbym nie pokazywać się tak często w komendzie. Może spotkamy się tym razem na gruncie neutralnym? M. Bielecki, Dziewczyna.

7. Stać na twardym, pewnym gruncie «mieć utrwaloną, ustabilizowaną pozycję»: (...) nie był fantastą ani marzycielem i zawsze starał się stać na twardym gruncie (...). M. Ryszkiewicz, Przepis.

8. Stanąć, stać na gruncie czegoś «przyjąć jakąś zasadę, uznawać jakąś ideę za podstawę swoich poglądów lub działań»: (...) złożył w prasie deklarację, że partia stoi (...) na gruncie własności prywatnej i że wszelka reforma rolna może dotyczyć tylko ziemi nabytej niezgodnie z prawem. F. Ryszka, Noc.

9. Zbadać, wybadać grunt «zorientować się w sytuacji»: Postaraj się wybadać grunt i daj znać, jak się sprawy mają. Roz bezp 1989.

10. Z gruntu «od podstaw, zasadniczo»: (...) jaki byłby sens wysilać się na ładne nakrycie stołu rano w powszedni dzień, gdy śniadanie zjada się na chybcika, byle jak. Po co? Dla kogo? Kto to zauważy? Taka opinia jest z gruntu niesłuszna (...). T. Rojek, Jak.

Grunt pali się komuś pod nogami, pod stopami zob. palić się 3.

Przygotować grunt zob. przygotować.

W gruncie rzeczy zob. rzecz 22.